Que é

O TDAH é o Trastorno por Déficit de Atención e Hiperactividade. Trátase do motivo de consulta máis habitual en Unidades de Saúde Mental Infanto-Xuvenil e de Neuroloxía Infantil. Considérase unha das principais causas de fracaso escolar. 

É coñecido desde 1902, ano en que o pediatra británico George Still describiu síntomas parecidos ao TDAH nunha revista científica. É un trastorno crónico cunha prevalencia aproximada de 5,6% na poboación infantil e do 4% en adultos. Lonxe do que antes se pensaba, non se limita á idade pediátrica senón que perdura ao longo da vida adoptando diferentes formas de presentación e repercusión, segundo a etapa vital da persoa. 

Consiste nunha alteración do desenvolvemente do sistema nervioso, é dicir, un trastorno do neurodesenvolvemento. Isto débese a que a conexión entre neuronas de determinadas áreas do cerebro atópese alterada. O motivo é unha menor dispoñibilidade dunhas substancias (neurotransmisores cerebrais) nesas zonas, que permiten que determinados procesos cerebrais realícense correctamente. Os neurotransmisores principalmente implicados son a Dopamina e a Noradrenalina. Tamén sabemos que hai determinadas diferenzas na estrutura e funcionameno dalgunhas rexións cerebrais (cortiza prefrontal, corpo caioso, ganglios basales e vermix cerebeloso) que son máis pequenas ou menos activas. 

Algúns dos procesos que ven afectados son aqueles que corresponden á función executiva do noso cerebro. Son aqueles por os cales mantemos a atención fronte a un estímulo, planificamos e organizamos unha tarefa, reflexionamos sobre as posibles consecuencias das accións e inhibimos a primeira resposta automática cambiándoa por outra máis apropiada. 

O TDAH caracterízase por tres trazos fundamentais presentes en maior ou menor medida: déficit de atención, impulsividade e hiperactividade. Na práctica, isto tradúcese en importantes dificultades para poder aprender, para planificar e organizar, e implica unha dificultade no autocontrol e exceso de actividade e movemento, que repercuten seriamente en quen o padece e quen o rodea. A súa forma de presentación pode ser de predominio inatento (a máis frecuente segundo recentes metanálisis), de predominio hiperactivo/impulsivo ou presentación combinada. 

Ademais, hai moitas outras características propias do TDAH que perfilan a personalidade, o pensamento e a conducta. Por exemplo, existe unha importante dificultade para regular as emocións, para valorar as consecuencias dos actos, para manter a constancia no traballo e para as relacións sociais e familiares estables. 

En relación con todo isto, xorden con frecuencia trastornos asociados e conductas de risco que empeoran o prognóstico e dificultan o manexo terapéutico. É o caso de trastornos de conducta, episodios depresivos, trastorno de ansiedade, trastornos de personalidade, consumo de substancias tóxicas, promiscuidade sexual, etc. É un trastorno que ten un tratamento farmacolóxico alcanzable, altamente efectivo e manexable con amplas marxes de seguridade. Compleméntase con tratamento psicolóxico e psicopedagóxico adaptado ás necesidades do individuo. Segundo a repercusión que o trastorno xere na vida de cada persoa, haberá que elixir a opción de tratamento máis adecuada. 

Aínda hai un alto índice de persoas sen diagnosticar. Esta falta de diagnóstico é máis frecuente nos adultos. Cabe sinalar que moitas das persoa afectadas por TDAH, nas cales a súa contorna e os seus recursos psicolóxicos non chegan a compensar as súas dificultades, senten moi infelices. Por iso necesitan asistencia e apoio para non minguar a súa calidade de vida. 

Pero existe un enfoque complementario positivo. As persoas con TDAH teñen unhas características propias que achegan un gran valor a si mesmas e á sociedade en xeral. Son entusiastas, sensibles ao sufrimento alleo, implicadas, creativas e enormemente traballadoras coas causas que lles motivan. Ademais teñen unha capacidade de produción sorprendente e son capaces de expor solucións a conflitos onde outros non poden. 

Por todo o anterior, considérase fundamental dedicar unha parte dos recursos comunitarios á atención a persoas con TDAH.